Genitale herpes – symptomen, overdracht, bescherming & behandeling

Genitale herpes, ook wel herpes genitalis of herpes simplex genitalis genoemd, is wereldwijd een van de meest voorkomende seksueel overdraagbare aandoeningen (soa's). De infectie wordt veroorzaakt door het herpes simplex-virus (HSV) en blijft levenslang in het lichaam aanwezig, waardoor deze steeds weer kan oplaaien. Veel mensen merken een infectie in eerste instantie niet op, omdat herpes ook zonder symptomen kan worden overgedragen.

Belangrijke feiten over genitale herpes:

• Twee soorten herpes kunnen genitale herpes veroorzaken: HSV-1 (vaak koortslip, maar ook genitale infecties) & HSV-2 (voornamelijk genitale herpes).
• Herpes blijft een leven lang in het lichaam aanwezig – het virus kan door verschillende factoren, zoals stress, een zwak immuunsysteem of hormonale veranderingen, opnieuw actief worden.
• Volledige genezing is niet mogelijk, maar de symptomen kunnen worden behandeld en uitbraken kunnen worden verminderd.
• Condooms verminderen het risico, maar bieden geen volledige bescherming, omdat het virus via huidcontact wordt overgedragen.

Aangezien veel mensen het virus onbewust bij zich dragen, is het belangrijk om bewust om te gaan met beschermende maatregelen en symptomen! Meer informatie over seksueel overdraagbare aandoeningen en beschermende maatregelen vind je in ons handige overzicht.

Herpesoverdrachtswegen: hoe raak je besmet?

Genitale herpes wordt overgedragen door direct contact van de huid of slijmvliezen met geïnfecteerde plekken. Niet alleen zichtbare herpesblaasjes zijn besmettelijk – ook zonder symptomen kan het virus worden overgedragen.

• Seksuele overdracht: onbeschermde vaginale, anale of orale seks is het grootste risico.
• Overdracht door orale seks: lipherpes (HSV-1) kan worden overgedragen op de geslachtsdelen.
• Smeerinfectie: contact met geïnfecteerde huidgebieden of vloeistoffen (bijvoorbeeld door een herpesblaasje aan te raken en vervolgens contact te maken met de slijmvliezen).
• Overdracht van moeder op kind: tijdens de bevalling kan herpes gevaarlijk zijn voor pasgeborenen.

Zijn lipherpes en genitale herpes hetzelfde?

Nee, koortslip en genitale herpes worden veroorzaakt door twee verschillende typen van het herpes simplex-virus (HSV), ook al lijken ze in sommige opzichten op elkaar. Beide virustypen zijn zeer besmettelijk en blijven levenslang in het lichaam aanwezig, maar kunnen op verschillende plaatsen in het lichaam voorkomen.

• HSV-1 (herpes simplex type 1) is voornamelijk verantwoordelijk voor koortslip (herpes labialis), maar kan ook genitale herpes veroorzaken als het virus bijvoorbeeld via orale seks wordt overgedragen.
• HSV-2 (herpes simplex type 2) is de meest voorkomende oorzaak van genitale herpes (herpes genitalis), maar komt minder vaak voor in de mond.

Beide soorten herpes kunnen worden overgedragen door direct huidcontact! Dat betekent dat iemand met koortsblaasjes door orale seks een genitale infectie kan veroorzaken – en omgekeerd.

Is genitale herpes overdraagbaar via het toilet?

Nee, overdracht van herpes genitalis via toiletbrillen, handdoeken of gezamenlijk gebruikte voorwerpen is uiterst onwaarschijnlijk.

• Het herpesvirus overleeft slechts zeer kort buiten het lichaam, omdat het afhankelijk is van direct huidcontact.
• De meeste infecties vinden plaats door direct contact met de slijmvliezen, d.w.z. tijdens geslachtsgemeenschap, orale seks of smetbesmetting door aanraking van geïnfecteerde huidgebieden.
• Zelfs overdracht via gedeelde handdoeken of beddengoed is uiterst zeldzaam, omdat het virus zonder lichamelijk contact niet lang actief blijft.

Belangrijk: wie een actieve herpesuitbraak heeft, moet ervoor zorgen dat hij geen open blaasjes aanraakt en regelmatig zijn handen wast om een smetbesmetting te voorkomen.

Symptomen van genitale herpes en mogelijke gevolgen

Hoe weet ik of ik genitale herpes heb?

Genitale herpes kan zich op verschillende manieren manifesteren – sommige mensen hebben duidelijke symptomen, terwijl anderen nauwelijks of geen klachten hebben. Dit ' ' maakt de infectie bijzonder verraderlijk, omdat het virus ook zonder zichtbare symptomen kan worden overgedragen.

De eerste symptomen treden meestal 2 tot 12 dagen na besmetting op, maar kunnen ook pas maanden of jaren later optreden. De eerste herpesuitbraak is vaak bijzonder intens, terwijl latere reactiveringen meestal milder verlopen.

Beginfase van herpes: de eerste tekenen

Veel mensen merken vóór de daadwerkelijke uitbraak een tintelend of jeukend gevoel in het genitale gebied, wat een eerste waarschuwingssignaal kan zijn.

• Tintelingen, jeuk of een branderig gevoel in het genitale gebied
• Huiduitslag of roodheid
• Algemeen onwelzijn, koorts, gezwollen lymfeklieren

Belangrijkste symptomen bij een herpesuitbraak

Enkele dagen na de eerste symptomen kunnen er pijnlijke blaasjes ontstaan die gevuld zijn met besmettelijke vloeistof.

• Pijnlijke herpesblaasjes gevuld met heldere of melkachtige vloeistof
• Open wonden na het openbarsten van de blaasjes – deze kunnen vochtig zijn en pijn doen
• Branderig gevoel of pijn bij het plassen, vooral bij vrouwen, wanneer urine in contact komt met de pijnlijke plekken op de huid
• Onaangenaam drukgevoel of jeuk, vooral in het gebied van de geslachtsdelen, de anus of de dijen

Hoe lang is herpes besmettelijk?

Herpes is vooral besmettelijk zolang er blaasjes op de huid zitten die gevuld zijn met vocht, omdat deze grote hoeveelheden virussen bevatten.

• Het besmettingsgevaar is het grootst wanneer de blaasjes openbarsten en er open wonden ontstaan.
• Zodra de wondjes genezen en er korstjes ontstaan, neemt het besmettingsgevaar af.
• Maar let op: ook in symptoomvrije fasen kan het virus worden overgedragen (zogenaamde "asymptomatische virusuitscheiding").

Dat betekent dat herpes ook besmettelijk kan zijn als er geen blaasjes zichtbaar zijn. Daarom is het belangrijk om beschermende maatregelen te nemen, zoals het gebruik van condooms, en bij de eerste tekenen af te zien van seks.

Preventie & bescherming: hoe kun je jezelf tegen herpes beschermen?

Aangezien herpes via direct huidcontact wordt overgedragen, bieden condooms slechts beperkte bescherming. Toch zijn ze een van de belangrijkste maatregelen om het besmettingsrisico te verminderen.

• Gebruik condooms en beflapjes om contact met geïnfecteerde huidgebieden te verminderen.
• Vermijd direct contact met herpesblaasjes – onthoud je van seks bij een actieve uitbraak.
• Was uw handen na het aanraken van geïnfecteerde plekken om besmetting door aanraking te voorkomen.
• Vermijd stress – stress kan herpes reactiveren.

Bijzonderheden van herpes: triggers voor reactivering

Eenmaal geïnfecteerd, blijft het herpes simplex-virus (HSV) een leven lang in het lichaam aanwezig. Na een eerste uitbraak trekt het virus zich terug in de zenuwcellen en kan daar inactief blijven – vaak maanden of zelfs jarenlang.

Maar het virus kan op elk moment weer worden geactiveerd als bepaalde triggers het immuunsysteem verzwakken of de zenuwen irriteren. Sommige mensen hebben zelden of nooit nieuwe uitbraken, terwijl anderen er regelmatig last van hebben.

Mogelijke triggers voor een nieuwe herpesuitbraak kunnen zijn:

• Stress en slaapgebrek – beïnvloeden het immuunsysteem en kunnen een herpesuitbraak veroorzaken.
• Hormonale veranderingen (bijv. tijdens de menstruatie of zwangerschap) – kunnen de virusactiviteit beïnvloeden.
• Verzwakt immuunsysteem – bijvoorbeeld door verkoudheid, andere infecties of chronische ziekten.
• UV-straling & zonnebrand – vooral bij koortsblaasjes een veelvoorkomende trigger.

Herpes en zwangerschap: risico's voor de baby?

Genitale herpes kan tijdens de zwangerschap en tijdens de bevalling gevaarlijk zijn voor de baby, omdat pasgeborenen een nog onvolgroeid immuunsysteem hebben en herpesinfecties ernstig kunnen verlopen.

• Bestaande infectie: als de moeder al langer geïnfecteerd is, is er meestal geen groot risico, omdat de baby gedeeltelijk wordt beschermd door antistoffen van de moeder.
• Eerste infectie tijdens de zwangerschap: bijzonder riskant in het laatste trimester van de zwangerschap, omdat het immuunsysteem van de baby nog niet voldoende beschermd is.
• Overdracht tijdens de bevalling: als de moeder op het moment van de bevalling een actieve herpesuitbraak heeft, kan het virus worden overgedragen op de baby en een herpesinfectie bij pasgeborenen (herpes neonatorum) veroorzaken.

Een keizersnede wordt aanbevolen als er op het moment van de bevalling sprake is van een actieve uitbraak, om het risico op overdracht te minimaliseren. In sommige gevallen kan ook een antivirale therapie in de laatste weken van de zwangerschap helpen om het risico op een uitbraak te verminderen.

Veelgemaakte fouten bij het gebruik van condooms en bescherming tegen herpes

Er bestaan veel misvattingen over herpes, waardoor mensen zich onzeker voelen of zich niet goed beschermen. Hier zijn enkele van de meest voorkomende mythes – en de waarheid daarachter:

• "Condooms bieden 100% bescherming tegen herpes." – Fout! Herpes kan ook worden overgedragen door huidcontact buiten het bedekte gebied.
• "Herpes is alleen besmettelijk als er blaasjes zichtbaar zijn." – Fout! Ook in symptoomvrije fasen kan het virus worden overgedragen.
• "Lippenherpes en genitale herpes zijn twee totaal verschillende aandoeningen." – Fout! Beide soorten herpes kunnen op verschillende plaatsen op het lichaam voorkomen.

Condooms verlagen het risico, maar bieden geen volledige bescherming. Wie herpes heeft, moet letten op waarschuwingssignalen zoals tintelingen of jeuk en tijdens een actieve uitbraak afzien van nauw huidcontact. Om jezelf toch te beschermen, vind je op onze blog meer tips over het juiste gebruik van condooms.

Genitale herpes-test & behandeling: wat te doen bij vermoeden?

Er bestaat geen routinetest voor herpes, omdat het virus vaak geen symptomen veroorzaakt. Wie echter ongewone klachten in het intieme gebied opmerkt of contact heeft gehad met een besmet persoon, moet een arts raadplegen.

Hoe wordt genitale herpes getest?

Een arts kan herpes diagnosticeren op basis van symptomen en lichamelijk onderzoek. In sommige gevallen wordt een test uitgevoerd:

• Uitstrijkje van een herpesblaasje – rechtstreeks afgenomen van de geïnfecteerde huid (bijzonder betrouwbaar bij verse blaasjes).
• Bloedtest op HSV-antilichamen – laat zien of er sprake is van een eerdere infectie, maar is niet altijd uitsluitsel voor een huidige uitbraak.
• PCR-test – kan het virus aantonen, maar wordt meestal alleen in speciale gevallen gebruikt.

Belangrijk: veel mensen dragen het herpesvirus zonder symptomen bij zich – een positieve antilichaamtest betekent dus niet noodzakelijkerwijs dat er sprake is van een actieve infectie.

Hoe wordt genitale herpes behandeld?

Aangezien herpes niet te genezen is, is de behandeling gericht op het verlichten van de symptomen en het verkorten van de uitbraken.

• Antivirale medicijnen (tabletten of crèmes) – remmen de verspreiding van het virus en kunnen bij regelmatig gebruik ook preventief werken.
• Zalven tegen koortsblaasjes – verminderen pijn, versnellen de genezing en voorkomen verdere verspreiding.
• Huismiddeltjes, zoals koeling of zinkzalf – kunnen ondersteunend werken om jeuk en ontstekingen te verlichten.

Volledige genezing is niet mogelijk, maar medicijnen kunnen de frequentie, duur en ernst van de uitbraken aanzienlijk verminderen. Wie vaak last heeft van herpes, kan met zijn arts praten over een langdurige behandeling om nieuwe uitbraken tot een minimum te beperken.

Bescherm uzelf tegen genitale herpes

Genitale herpes komt veel voor en kan ook zonder symptomen worden overgedragen. Een bewust gebruik van beschermende maatregelen en een vroegtijdige behandeling helpen het risico te minimaliseren.

• Gebruik condooms en beflapjes om het risico op overdracht te verminderen.
• Let op symptomen en raadpleeg bij vermoeden onmiddellijk een arts.
• Vermijd stress en een verzwakt immuunsysteem om uitbraken te verminderen.

Zorg voor veilige seks en probeer nu het Wingman-proefpakket uit – voor maximale bescherming en comfort!