HIV & AIDS – Overdracht, symptomen, bescherming & behandeling

 

HIV (humaan immunodeficiëntievirus) is een van de bekendste seksueel overdraagbare aandoeningen die het immuunsysteem aantast en zonder behandeling kan leiden tot AIDS (Acquired Immune Deficiency Syndrome). Dankzij moderne therapieën is een HIV-infectie tegenwoordig goed te behandelen, zodat mensen met HIV een bijna normaal leven kunnen leiden.

Belangrijke feiten over hiv & aids:

• HIV en AIDS zijn niet hetzelfde! HIV is het virus, AIDS is het gevorderde stadium van de ziekte.
• Een vroegtijdige behandeling met antiretrovirale medicijnen kan voorkomen dat hiv tot aids leidt.
• U=U: Niet detecteerbaar = Niet overdraagbaar – Mensen met hiv die succesvol worden behandeld, geven het virus niet door.
• PrEP & PEP – Medicijnen kunnen bescherming bieden tegen infectie.

Ondanks grote medische vooruitgang blijft preventie cruciaal – condooms & regelmatige tests zijn de beste bescherming! Voor meer informatie over seksueel overdraagbare aandoeningen en beschermende maatregelen , bekijk ons overzicht.

HIV-besmettingswegen: hoe raak je besmet?

Hiv wordt overgedragen door direct contact met besmettelijke lichaamsvloeistoffen. Hiertoe behoren:

• Bloed
• Sperma en voorvocht
• Vaginale vloeistof
• moedermelk

Het virus komt het lichaam binnen wanneer deze vloeistoffen in contact komen met ontvankelijke slijmvliezen (bijvoorbeeld in de vagina, de penis, de endeldarm of de mond) of wanneer het via kleine wondjes in de bloedbaan terechtkomt.

Belangrijk om te weten: er is geen risico bij dagelijks contact! HIV kan niet worden overgedragen door kussen, knuffelen, handen schudden, het delen van toiletten, bestek of glazen.

Hoe raken mannen besmet met hiv?

Hiv kan iedereen treffen, maar bepaalde risicofactoren verhogen de kans op infectie.

De meest voorkomende manieren van overdracht zijn:

• Onbeschermde geslachtsgemeenschap (vaginaal, anaal, oraal) – vooral anale seks brengt een hoger risico met zich mee, omdat het darmslijmvlies bijzonder gevoelig is.
• Gezamenlijk gebruik van spuiten of naalden – bijvoorbeeld bij drugsgebruik of onhygiënische tatoeages/piercings.
• Overdracht van moeder op kind – tijdens de bevalling of door borstvoeding (bij onbehandelde hiv-infectie).
• Bloedcontact – door onhygiënische medische instrumenten of bloedtransfusies (in landen met slechtere medische normen).

Waarom is het risico bij queer mensen hoger?

Statistisch gezien is het risico op infectie hoger bij mannen die seks hebben met mannen (MSM). Dit komt door verschillende factoren:

• Hogere kans op besmetting bij anale seks – het gevoelige darmslijmvlies is gevoeliger voor kleine verwondingen.
• Grotere netwerken en meer partners – het risico neemt toe met het aantal onbeschermde contacten.
• Vaker voorkomende soa's – geslachtsziekten zoals gonorroe of syfilis verhogen het risico op infectie met hiv.

Belangrijk: iedereen kan besmet raken met hiv! Het virus treft niet alleen queer mensen – heteroseksuele personen lopen ook risico als ze onbeschermde seks hebben of als er andere risicofactoren zijn. Safer sex en regelmatige tests bieden bescherming!

HIV-symptomen & mogelijke gevolgen

Hiv verloopt in verschillende stadia en kan jarenlang onopgemerkt blijven. Zonder behandeling verzwakt het virus het immuunsysteem geleidelijk totdat aids ontstaat – het eindstadium van de ziekte, waarin het lichaam niet meer in staat is om infecties of ziekten te bestrijden.

Hoe lang kun je met hiv leven zonder het te merken?

Veel mensen hebben in de eerste weken na de infectie geen of slechts lichte symptomen, waardoor ze niet merken dat ze besmet zijn. Het immuunsysteem begint echter al vroeg tegen het virus te vechten.

Zonder behandeling kan het jaren of zelfs decennia duren voordat het immuunsysteem zo verzwakt is dat er ernstige klachten optreden. In deze periode blijft hiv vaak onopgemerkt, terwijl de betrokkenen het virus onbewust kunnen doorgeven.

Eerste hiv-symptomen: acute infectie

Kort na de besmetting – meestal 2 tot 6 weken later – kan een acute hiv-infectie optreden. Deze lijkt op griep of de ziekte van Pfeiffer en duurt enkele dagen tot enkele weken.

Typische symptomen zijn:

• Koorts en nachtelijk zweten – vaak aanhoudend en zonder aanwijsbare oorzaak
• Huiduitslag (hiv-uitslag) – meestal rode vlekken op het bovenlichaam
• Vermoeidheid en gezwollen lymfeklieren – vooral in de lies, onder de oksels of in de hals
• Keelpijn en spierpijn – griepachtige klachten

Omdat deze symptomen niet specifiek zijn, blijft hiv vaak onopgemerkt – velen denken dat het om een verkoudheid of een andere infectie gaat.

Hoe uit hiv zich bij vrouwen?

Vrouwen kunnen dezelfde symptomen hebben als mannen, maar er zijn extra tekenen die vaak over het hoofd worden gezien:

• Onregelmatige of hevigere menstruatie – hormonale veranderingen door het verzwakte immuunsysteem
• Frequente schimmelinfecties of bacteriële vaginose – door een verstoorde vaginale flora
• Zwakte en gewichtsverlies – kan het gevolg zijn van een verhoogd energieverbruik van het lichaam
• HIV: voortschrijding van de infectie en late gevolgen

Als hiv onbehandeld blijft, begint een stille vernietiging van het immuunsysteem. Na de acute fase treden vaak jarenlang geen symptomen op – totdat het immuunsysteem op een gegeven moment te zwak wordt om ziekten af te weren.

Late symptomen van een HIV-infectie kunnen zijn:

• Chronische diarree en sterk gewichtsverlies
• Schimmelinfecties in de mond (spruw) of in de slokdarm
• Terugkerende koortsaanvallen & aanhoudende nachtelijke zweetaanvallen
• Huiduitslag en niet-genezende wonden

Zonder behandeling kan hiv zich ontwikkelen tot aids – het stadium waarin het lichaam bijna geen afweer meer heeft. Dan treden er levensbedreigende infecties op die het lichaam niet meer kan bestrijden.

Maar dankzij moderne therapieën hoeft dat niet meer zo te zijn! HIV-positieve mensen die tijdig worden behandeld, kunnen een bijna normaal leven leiden en hebben een normale levensverwachting.

HIV-preventie: hoe kun je jezelf het beste beschermen?

HIV is niet te genezen, maar wel heel goed te voorkomen! De beste bescherming is een combinatie van veilige seks, medische voorzorgsmaatregelen en regelmatige tests.

Condooms en beschermende maatregelen

Condooms bieden een eenvoudige, maar effectieve barrière om overdracht via lichaamsvloeistoffen te voorkomen. Als het condoom correct wordt gebruikt, verlagen ze het risico op infectie aanzienlijk.

• Condooms bij vaginale en anale seks – voorkomen direct contact met lichaamsvloeistoffen en verlagen het risico op infectie aanzienlijk.
• Onderschat orale seks niet – het risico is weliswaar kleiner, maar toch aanwezig, vooral bij kleine wondjes in de mond of bloedend tandvlees.
• Gebruik seksspeeltjes veilig – doe er een nieuw condoom omheen of maak ze grondig schoon om overdracht te voorkomen.

Condooms, zoals de Wingman-condooms, beschermen niet alleen tegen hiv, maar ook tegen andere seksueel overdraagbare aandoeningen zoals syfilis, gonorroe en chlamydia!

PrEP & PEP – medische bescherming tegen hiv

Naast condooms zijn er inmiddels ook medicinale beschermingsmiddelen die het risico op een hiv-infectie aanzienlijk verlagen.

PrEP (pre-expositieprofylaxe)

• Een medicijn ter voorkoming van hiv dat dagelijks wordt ingenomen.
• Bijzonder effectief voor mensen met een verhoogd risico op hiv (bijv. mensen met veel verschillende partners, mannen die seks hebben met mannen, sekswerkers).
• Vermindert het risico op infectie met wel 99% bij regelmatig gebruik.

PEP (postexpositieprofylaxe)

• Noodmedicijn dat wordt gebruikt na een mogelijk hiv-risico (bijv. onbeschermde seks of een gescheurd condoom).
• Moet binnen 72 uur na het risicocontact worden gestart – hoe sneller, hoe effectiever!
• De behandeling duurt 28 dagen en vermindert het risico op infectie aanzienlijk.

PrEP & PEP zijn belangrijke aanvullingen op condooms, maar vervangen deze niet! Ze beschermen wel tegen hiv, maar niet tegen andere seksueel overdraagbare aandoeningen zoals gonorroe of syfilis.

Hiv-test, behandeling & genezing

Een hiv-test is de enige manier om een infectie met zekerheid vast te stellen. Omdat hiv vaak jarenlang zonder symptomen verloopt, kan het virus zich onopgemerkt in het lichaam verspreiden. Een vroege diagnose is cruciaal om snel met de behandeling te kunnen beginnen en verspreiding te voorkomen.

Hoe wordt op hiv getest?

Er zijn verschillende testmethoden om een hiv-infectie vast te stellen:

• Laboratoriumtest (antilichaam- en antigeentest) – de veiligste methode, betrouwbaar na 6 weken.
• Snel test (zelftest of bezoek aan de arts) – resultaat binnen enkele minuten, maar niet zo nauwkeurig als een laboratoriumtest.

Wie een risico heeft gelopen, moet zich absoluut laten testen – een vroege diagnose verbetert de behandelingsmogelijkheden aanzienlijk en voorkomt onbewuste verspreiding van het virus.

Is hiv meldingsplichtig?

Ja, een hiv-diagnose moet anoniem worden gemeld bij de gezondheidsdienst, maar zonder vermelding van de naam. Deze melding dient om het aantal infecties te registreren en de preventiemaatregelen te verbeteren.

Is hiv tegenwoordig te genezen?

Nee, hiv is niet te genezen, maar dankzij moderne antiretrovirale therapie (ART) wel zeer effectief te behandelen. De medicijnen voorkomen dat het virus zich verder in het lichaam vermenigvuldigt en houden de virusbelasting zo laag dat het immuunsysteem beschermd blijft.

Vroegtijdige behandeling = normale levensverwachting! Wie regelmatig medicijnen neemt, kan een bijna normaal leven leiden zonder dat de infectie het immuunsysteem vernietigt.

U=U: Niet detecteerbaar = Niet overdraagbaar

Dankzij moderne hiv-therapieën kan de virusbelasting in het bloed zo ver worden verlaagd dat deze met standaardtests niet meer aantoonbaar is.

• Mensen met hiv die een succesvolle therapie krijgen, kunnen het virus niet meer via seks overdragen – zelfs zonder condoom!
• U=U helpt stigmatisering tegen te gaan en maakt een normaal sociaal en liefdesleven mogelijk voor hiv-positieve mensen.

Hiv en zwangerschap – bescherming voor moeder en kind

Dankzij medische vooruitgang kunnen hiv-positieve vrouwen tegenwoordig gezonde baby's krijgen zonder het virus door te geven.

• Medicijnen verminderen het risico op overdracht tot minder dan 1%.
• De bevalling vindt meestal plaats via een keizersnede om het risico verder te minimaliseren.
• Borstvoeding moet worden vermeden, omdat hiv via de moedermelk kan worden overgedragen.

Regelmatige medische begeleiding tijdens de zwangerschap is van cruciaal belang om moeder en kind zo goed mogelijk te beschermen!

Hiv en sociale uitdagingen

Ondanks de medische vooruitgang worden mensen met hiv nog steeds geconfronteerd met stigmatisering en discriminatie. Een hiv-diagnose is tegenwoordig echter al lang geen doodvonnis meer – wie wordt behandeld, kan een bijna normaal leven leiden en het virus niet doorgeven.

• Voorlichting en open gesprekken helpen vooroordelen weg te nemen en hiv-positieve mensen in staat te stellen een zelfstandig leven te leiden.
• Dankzij moderne therapieën hebben hiv-positieve mensen een bijna normale levensverwachting – het virus kan onder controle worden gehouden.
• Angst en onwetendheid zijn de grootste barrières – hoe meer mensen over hiv weten, hoe beter ze zichzelf en anderen kunnen beschermen.

Bescherm jezelf tegen hiv en aids 

Dankzij de moderne geneeskunde is hiv onder controle te houden, maar niet te genezen. De beste preventie is veilige seks, regelmatige tests en medische beschermingsmaatregelen zoals PrEP & PEP.

• Gebruik condooms en laat je regelmatig testen!
• Overweeg PrEP of PEP als extra beschermingsmaatregel.
• Tijdig testen en behandelen – zo blijft hiv onder controle!

Zorg voor veilige seks en probeer nu het Wingman-proefpakket – maximale bescherming en comfort, eenvoudig en snel met slechts één hand!