Schaamluis – symptomen, overdracht, bescherming & behandeling

Schaamluis (Pthirus pubis) zijn kleine parasieten die zich nestelen in het schaamhaar en andere behaarde lichaamsdelen en daar jeuk en huidirritaties kunnen veroorzaken. Hoewel ze vaak voorkomen in de intieme zone, behoren ze niet tot de klassieke seksueel overdraagbare aandoeningen (soa's), omdat ze niet via lichaamsvloeistoffen worden overgedragen, maar via huid-op-huidcontact.

Schaamluis komt wereldwijd voor en hun eitjes, ook wel neten genoemd, hechten zich bijzonder stevig aan de haren. Zonder behandeling kunnen de parasieten zich vermenigvuldigen en leiden tot aanhoudende jeuk en huidirritaties.

Het goede nieuws: schaamluis is gemakkelijk te behandelen! Speciale luizenshampoos of medicijnen helpen om de parasieten snel te verwijderen, maar hygiënische maatregelen zoals het wassen van beddengoed en kleding zijn cruciaal om herinfectie te voorkomen.

Voor uitgebreide informatie over seksueel overdraagbare aandoeningen en de beste beschermingsmaatregelen, bekijk ons uitgebreide overzicht.

Overdrachtswijzen van schaamluis: hoe raak je besmet?

Omdat schaamluis niet via lichaamsvloeistoffen wordt overgedragen, verschilt de besmetting ervan van klassieke soa's zoals chlamydia of hiv. De overdracht vindt uitsluitend plaats via nauw lichamelijk contact of gezamenlijk gebruikte voorwerpen.

• Direct huidcontact – Vooral bij seksueel of nauw lichamelijk contact, omdat hoofdluizen niet kunnen springen of vliegen.
• Gedeelde kleding of beddengoed – Pubic lice kunnen enkele dagen zonder gastheer overleven en zo op andere personen worden overgedragen.
• Zelden: openbare plaatsen of toiletten – Besmetting via toiletbrillen is onwaarschijnlijk, omdat schaamluizen zich niet actief voortbewegen en een gastheer nodig hebben.

Belangrijk: schaamluis komt niet alleen voor in de intieme zone! Ze kunnen ook voorkomen in okselhaar, baardhaar, borsthaar of wimpers.

Wat is het verschil tussen hoofdluizen en schaamluizen?

Hoewel schaamluis en hoofdluis beide parasieten zijn, zijn er belangrijke verschillen:

• Schaamluis (Pthirus pubis) – Geeft de voorkeur aan de schaamstreek, maar kan ook okselhaar, baard of wimpers aantasten. Ze hebben een bredere lichaamsvorm en zijn kleiner dan hoofdluis.
• Hoofdluizen (Pediculus humanus capitis) – Bevallen uitsluitend het hoofdhaar en zijn slanker en beweeglijker dan schaamluizen.

Belangrijk: beide soorten luizen hebben een gastheer nodig om te overleven en leggen hun eitjes aan de haarwortels.

Symptomen van schaamluis: hoe herken ik een infectie?

Het belangrijkste symptoom van schaamluis is jeuk in het intieme gebied, veroorzaakt door de beten van de luizen en een allergische reactie op hun speeksel. Typische symptomen zijn: 

• Sterke jeuk in het schaamhaar of op andere behaarde lichaamsdelen
• Kleine rode vlekjes of bijtsporen op de huid – vaak met blauwe verkleuringen (bloedzuigen van de luizen).
• Luizen of eitjes (neten) in het haar – schaamluizen zijn minuscuul (1-2 mm groot), grijsbruin en moeilijk te ontdekken.
• Krabben kan leiden tot huidirritatie of infecties – door kleine wondjes kan de huid ontstoken raken.

Hoe lang kunnen schaamluiseitjes zonder gastheer overleven?

Kruipluizeneitjes zijn uiterst resistent en kunnen tot 10 dagen buiten het lichaam overleven voordat ze uitkomen. Dit betekent dat herbesmetting mogelijk is als besmette kleding, beddengoed of handdoeken niet grondig zijn gereinigd.

Volwassen hoofdluizen zijn daarentegen sterk afhankelijk van een gastheer en overleven maximaal 24 tot 48 uur zonder lichaamscontact. Zonder bloedbron drogen ze snel uit en sterven ze af.

• Nissen hechten zich stevig aan het haar en zijn moeilijk te verwijderen. Daarom is het belangrijk om na de behandeling na 7-10 dagen een tweede behandeling uit te voeren om eventueel uitgekomen luizen te verwijderen.
• Beddengoed, kleding en handdoeken moeten op hoge temperatuur (minstens 60 °C) worden gewassen om alle luizen en eitjes te doden.
• Voorwerpen die niet kunnen worden gewassen, moeten luchtdicht worden verpakt en minimaal 48 uur worden bewaard om achtergebleven luizen te doden.

Preventie & bescherming: hoe voorkom ik een besmetting?

Aangezien schaamluis niet via lichaamsvloeistoffen wordt overgedragen, maar door nauw lichamelijk contact en het delen van voorwerpen, helpen klassieke STI-beschermingsmaatregelen zoals condooms niet tegen besmetting.

• Vermijd nauw lichamelijk contact met geïnfecteerde personen, vooral als er jeuk of luizen zichtbaar zijn.
• Was beddengoed, handdoeken en kleding regelmatig op hoge temperatuur – minimaal 60 °C – om luizen en eitjes te doden.
• Gebruik geen ondergoed, handdoeken of beddengoed van anderen om indirecte overdracht te voorkomen.

Belangrijk: scheren alleen is niet voldoende om schaamluis te verwijderen. Scheren vermindert weliswaar het aantal aangetaste haren, maar eitjes kunnen blijven kleven. Behandeling met speciale luizenshampoos of -crèmes is onontbeerlijk.

Veelgemaakte fouten bij de preventie van schaamluis

Veel mensen maken onbewust fouten die een nieuwe besmetting of verspreiding in de hand werken:

• "Schaamluis kan gewoon met water worden weggewassen." – Fout! Luizen hechten zich vast aan het haar en moeten gericht worden behandeld.
• "Als ik geen luizen zie, heb ik ze ook niet." – Fout! De eitjes (neten) zijn moeilijk te zien en kunnen onopgemerkt blijven.
• "Condooms beschermen tegen hoofdluis." – Fout! Omdat hoofdluis via huidcontact wordt overgedragen, bieden condooms geen bescherming.
• "Ik hoef alleen maar mijn haar te scheren." – Fout! Scheren alleen verwijdert niet alle eitjes. Een medicamenteuze behandeling is noodzakelijk.

Kruipluizen-test & behandeling: wat te doen bij vermoeden?

Schaamluis is meestal met het blote oog te herkennen of door de sterke jeuk in het intieme gebied. Omdat ze niet vanzelf verdwijnen, is een snelle diagnose en behandeling belangrijk om verdere verspreiding te voorkomen. Hier lees je hoe schaamluis kan worden herkend en effectief behandeld.

Hoe herken ik schaamluis?

Schaamluis is moeilijk met het blote oog te herkennen, omdat ze erg klein zijn en dezelfde kleur hebben als het haar. Een besmetting uit zich meestal door jeuk in het intieme gebied, kleine blauwachtige vlekjes op de huid (door luizenbeten) en zichtbare neten (schaamluiseitjes) die aan het haar kleven.

Een arts kan schaamluis diagnosticeren door middel van een visueel onderzoek. In sommige gevallen wordt er met een loep of onder speciaal licht gezocht om luizen of eitjes beter te kunnen zien.

Zelftest: met een fijne kam met tandjes kun je controleren of er kleine luizen of eitjes aan het haar kleven. Vooral aan de haarwortel zijn neten vaak gemakkelijker te herkennen.

Behandeling van hoofdluis: snel en effectief

Het goede nieuws: schaamluis is eenvoudig te behandelen! Het juiste gebruik van speciale middelen en grondige hygiëne helpen om de parasieten snel te verwijderen.

• Luizenshampoos of crèmes – verkrijgbaar bij de apotheek en betrouwbaar tegen hoofdluizen en neten.
• Nabehandeling na 7-10 dagen – Om uitgekomen luizen te verwijderen en een nieuwe infectie te voorkomen.
• Alle personen met nauw contact moeten ook worden behandeld – zelfs als er geen symptomen optreden, om verdere verspreiding te voorkomen.
• Beddengoed, handdoeken en kleding op hoge temperatuur wassen – Minimaal 60 °C om luizen en eitjes te doden.
• Niet-wasbare voorwerpen (bijv. knuffels of kussens) luchtdicht verpakken – Gedurende minimaal 48 uur, zodat de luizen afsterven.

Wat gebeurt er als je schaamluis niet behandelt?

Zonder behandeling blijven de luizen zich snel voortplanten, omdat ze zich ongeveer elke 24 uur kunnen voortplanten. De jeuk neemt toe en door veelvuldig krabben kunnen huidontstekingen of infecties ontstaan.

Zonder behandeling bestaat bovendien het risico dat de schaamluizen zich verspreiden naar andere lichaamsdelen of seksuele partners. Een snelle en consequente behandeling is daarom de beste manier om de parasieten definitief te verwijderen.

Bescherm jezelf tegen schaamluis

Kruipluizen zijn vervelend, maar goed te behandelen. Omdat ze zich verspreiden door nauw lichamelijk contact en het delen van voorwerpen, helpen klassieke soa-beschermingsmaatregelen zoals condooms niet tegen besmetting.

• Vermijd nauw lichamelijk contact met geïnfecteerde personen.
• Was beddengoed en kleding regelmatig op hoge temperatuur.
• Gebruik speciale luizenshampoos of crèmes om de parasieten te verwijderen.

Zorg voor hygiënische bescherming en test nu het Wingman-proefpakket – voor maximaal comfort en veiligheid!